Vandaag herdenken we, naar jaarlijkse gewoonte, een dag die ons verleden blijvend bepaald heeft: op 8 mei 1945 kwam er na vijf jaar strijden eindelijk een einde aan het oorlogsgeweld in Europa. Het was uiteraard een dag van overwinning, maar ook van verdriet. Want de herwonnen vrede kwam er niet zomaar: steden lagen in puin, miljoenen mensen lieten het leven en miljoenen anderen moesten hun leven opnieuw opbouwen.
We herdenken vandaag echter niet alleen het einde van de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van de concentratiekampen. We brengen ook de morele plicht die daaruit voortkwam onder de aandacht. Nooit meer oorlog was namelijk niet zomaar een slogan, maar een plechtige belofte. Een belofte die onze samenleving sindsdien begeleidde – soms met vallen en opstaan – in onze zoektocht naar vrede, vrijheid en democratie.
Zelfs nu, exact 80 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, is het meer dan ooit van belang om die herinnering levend te houden. Want ook vandaag worden we nog steeds geconfronteerd met gewapende conflicten en winnen extreme denkbeelden opnieuw terrein in Europa en de rest van de wereld. Zelfs bij zogenaamde wereldleiders. Met alle gevolgen van dien: mensen lijden, vluchten en sterven zelfs.
We zien ook hoe haatzaaierij en doelbewuste desinformatie opnieuw aan kracht winnen. Wat ooit taboe was, wordt vandaag opnieuw vaker genormaliseerd. Die ontmenselijking ondermijnt niet alleen onze vrijheid en democratische waarden maar vormt ook een bedreiging voor de veiligheid van onze samenleving. Zomaar zwijgen, wegkijken of gewoon meedoen … dat mogen wij nooit meer laten gebeuren. Niet in Europa, niet in België en al zeker niet in onze eigen stad. Het is dan ook niet voor niets dat wij ons als stadsbestuur de komende zes jaar engageren om extra in te zetten op een veilige en veerkrachtige stad, op een inclusieve, transparante en participatieve samenleving, op een warm, zorgzaam en solidair Lokeren.
We moeten luidop durven zeggen dat onverdraagzaamheid en extremisme niet oké zijn! En we moeten onze kinderen blijven uitleggen waarom dat zo is. Waarom die bevrijding in 1945 een overwinning was van het menselijke op het onmenselijke, van solidariteit op haat, van vrijheid op angst.
Beste aanwezigen, het herdenken van deze 8e mei hier vandaag is dus niet louter nostalgie. Het is vooral beseffen dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, dat democratie een werkwoord is en dat vrede elke dag opnieuw gevoed moet worden – met woorden, daden én moed.
Ik hoop dan ook dat deze jaarlijkse herdenking inspireert om ook vandaag en ook hier in Lokeren op te komen voor rechtvaardigheid, voor solidariteit en voor een samenleving waarin niemand wordt uitgesloten. Zo beschermt de vrijheid – waarvoor 80 jaar geleden zo hard gestreden werd – ook morgen nog de toekomst van onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen.
Filip Anthuenis, burgemeester Lokeren