Nieuw wapenschild stad Lokeren

Elke gemeente of stad heeft een wapenschild en vlag. Deze symbolen hebben meestal een historische en heraldieke (wapenkundige achtergrond). Op 1 januari 2025 fusioneerden Stad Lokeren en gemeente Moerbeke tot de nieuwe fusiestad ‘Lokeren’. Bij een fusie van gemeenten worden de oorspronkelijke gemeenten opgeheven en ontstaat er een nieuwe entiteit. Dat impliceert dat ook de bestaande wapens en vlaggen van alle betrokken gemeenten vervallen, zelfs wanneer de fusiegemeente de naam draagt van één van de opgeheven gemeenten. Dus ging Lokeren in nauwe samenwerking met de Vlaamse heraldische raad op zoek naar een nieuw wapenbeeld voor haar stad.

Eenvoudig, maar verbindend

Een korte historische duiding
De nieuwe fusiestad Lokeren, met deelgemeenten Eksaarde, Daknam en sinds 2025 ook Moerbeke, kent een diverse bevolking van intussen meer dan 50 000 inwoners. Bij de keuze voor het nieuwe wapenschild werd er gestreefd naar een eenvoudig, duidelijk leesbaar ontwerp met elementen die verbindend zijn voor alle vier de deelgemeenten en hun inwoners.

Water
Het oudste en meest verbindende element doorheen de fusiestad Lokeren is ongetwijfeld water.

Wie de Durme volgt, vindt Lokeren gelegen op de rechteroever en wat verder stroomopwaarts Daknam. Een paar bochten verder, waar de Moervaart en de Zuidlede samen in de Durme vloeien, ligt Eksaarde, en wie tenslotte verder trekt langs de Moervaart, komt in Moerbeke terecht. Voor al deze woonkernen was dit water eeuwenlang van levensbelang.

Lokeren was een bescheiden parochie die, dankzij haar strategische ligging aan de Durme, vanaf de middeleeuwen intensief handeldreef met steden als Brugge en Gent, later ook met Brussel en Antwerpen. De Durme werd doorheen de eeuwen hier en daar rechtgetrokken om haar beter bevaarbaar te maken. In de 19e en 20e eeuw meerden op de Grote Kaai schepen aan met in hun vrachtruim: steenkool, linnen en konijnenvellen. In 1955 werd de Durme aan de Oude Brug afgedamd, waardoor geen handelsvervoer per boot meer mogelijk is.

Eksaarde had een moerassig en waterrijk landschap. In de vele waterwegen en -wegentjes leefde een palingvariëteit met zilverblauwe onderbuik, die de meest voorkomende en een fel gegeerde vissoort was. De inwoners van Eksaarde hielden er een bijnaam aan over: de ‘Blauwbuiken’. Tijdens de middeleeuwen werd een nieuwe watergang gegraven en tijdens de jaren 1530 werd het traject van de Zuidlede tussen de Dam en de uitmonding in de Durme volledig verlegd. Op deze manier wilde men de scheepvaart – en de handel - dichter bij de dorpskern brengen. Tot in de 20e eeuw werd via de Zuidlede o.a. turf, bier, oliën, gekapte wijmen, bouwmaterialen en aal af- en aangevoerd.

Daknam was al in de 12e eeuw een gekend landbouwdorp met een Romaanse kerk en een pittoresk pleintje, gelegen aan de monding van de Zuidlede in De Durme. Daarnaast doorkruisten ook een aantal kleinere waterlopen de gemeente (de grote en kleine Sluisbeek, de Weibeek, Lisgrachtbeek, Houtbeek, Trekslootbeek, Heirlandstraatbeek, Bormbeek, Gentdambeek, Weehaagbeek, Werkstede- en Spletterenbeek) .

Voor Moerbeke vormt de Moervaart de belangrijkste waterweg. De Moervaart, oorspronkelijk bekend als de ‘Noordlede’, kent een geschiedenis die teruggaat tot in de late Middeleeuwen. De waterloop werd op verschillende tijdstippen verbreed en uitgediept. Gezien het feit dat Moerbeke tot in de eerste helft van de negentiende eeuw nauwelijks geplaveide wegen had , was de waarde van de Moervaart als transport- en handelsweg zeer groot. De scheepswerf Van Garsse bouwde er ruim een eeuw de typische spitsen (1858-1965) en bezorgde tijdens de hoogdagen aan zo’n 175 mensen werk. De suikerfabriek van Moerbeke lag ook langs de Moervaart en zij bleven tot 2008 gebruik maken van de rivier voor hun transport.

Ook in 2025 en ver daarna zal water de blauwe draad vormen doorheen de nieuwe fusiestad.

De raap
Het tweede verbindend element wordt gevormd door de ‘Wase raap’. Lokeren, Eksaarde, Daknam en Moerbeke maakten in het verleden allemaal deel uit van de Keure van het Land van Waas.

Al in de zestiende eeuw gebruikte de Keure de raap als symbool voor het Waasland. De Wase landbouw gebruikte de rapenteelt binnen het vierslagstelsel. Niet alleen droeg het telen van rapen bij aan een meer vruchtbare bodem, het voorzag de dieren ook van voldoende voedsel in de winter. Verschillende Wase gemeenten droegen én dragen de raap in hun wapenschild. Het symboliseert de welvaart die landbouw naar de regio bracht.

De Lokeraars kregen in het verleden bovendien de bijnaam ‘rapenfretters’.

Als fier onderdeel van de Wase regio en met een blik naar het landbouwverleden van de fusiestad, wordt de raap graag bewaard op het gemeenteschild.

Het rooster
Het rooster verwijst naar de marteldood van de katholieke diaken Laurentius van Rome tijdens de christenvervolgingen in Rome in de derde eeuw. Als patroonheilige van Lokeren geeft Sint-Laurentius zijn naam aan de hoofdkerk, een kapel, een pleintje en een streekgebak.

Stad kiest voor wapenschild met stedekroon
Een stedekroon op een wapenschild is een heraldisch symbool dat een stad of gemeente voorstelt. Het is een kroon met vijf torens, die bovenop het wapenschild wordt geplaatst. Deze kroon symboliseert de stadsrechten en de stedelijke status van de betreffende plaats.

Beschrijving wapen Lokeren

In zilver een rooster met handvat van sabel, doorvlochten met een golvende dwarsbalk van lazuur, overtopt met een gebladerde raap van natuurlijke kleur. Het schild getopt met een stedekroon met vijf torens van goud. 

Beschrijving vlag Lokeren

Wit met een zwart rooster met handvat, doorvlochten met een blauwe golvende dwarsbalk, overtopt met een gebladerde raap van natuurlijke kleur.