Waar we decennia lang dachten dat het goed was om het regenwater zo snel mogelijk naar de grote waterlopen te brengen, weten we ondertussen wel beter.  Regenwater is een kostbaar goed en het is belangrijk er slim mee om te gaan.  Zéker nu we vaststellen dat de weersomstandigheden veranderen: soms is het zo droog dat mens, dier en natuur naar een druppel water snakt en soms valt het met massa's uit de lucht en dreigt wateroverlast.  

Hoe moeten we dan met regenwater omgaan? 

De belangrijkste regel is: de natuur haar werk laten doen.  Regen dus laten vallen waar het valt, zo weinig mogelijk verharden en het in de bodem laten dringen waar het drinken wordt voor planten en dieren.  En dat kan best op een heel gemakkelijke en zelfs mooie manier: denk maar aan een statige boom die heel wat water nodig heeft, een groendak dat niet enkel water opneemt en verdampt maar ook een pak aangenamer is om naar te kijken dan een zwart plat dak, een toffe gevelplant die jouw woning in de kijker zet of waterdoorlatende verharding als je écht die extra parkeerplaats in de voortuin wil.   

Geen enkele tuin is te klein: elke actie -hoe beperkt ook- heeft effect: het voorkomt wateroverlast, het beperkt verdroging, het koelt af bij hitte én het versterkt de biodiversiteit.  

Benieuwd naar andere maatregelen of inspiratie nodig?  Ga eens kijken op de website van Blauw-groen Vlaanderen  of doe ideetjes op in dit korte filmpje.  

Wat dan met regenwater dat toch wordt opgevangen?  

In eerste instantie is het belangrijk dat regenwater en afvalwater van elkaar worden gescheiden.  Vroeger werd vaak alles, zowel de dakafvoeren als de afvoer van toilet of douche, in één buis verzameld.  Maar dat is uiteraard bijzonder jammer want zo creëer je niet enkel méér afvalwater, je vervuilt ook het propere regenwater.  Hoe je de beide van elkaar gaat scheiden, lees je op onze pagina "Afkoppelen regenwater en afvalwater".  

Het afvalwater kan naar de riolering.  Het regenwater zo snel mogelijk naar de gracht of regenwaterbuis sturen, is echter géén goede oplossing.  Want bij hevige regenval zal dat water zich op de laagste punten in de waterloop gaan verzamelen en dreigen daar overstromingen (zie 'Hoog water zonder kater').

Maar wat doe je wel met dat opgevangen regenwater?  Door de overheid werd hiervoor een duidelijke voorkeursvolgorde opgemaakt (= "ladder van Lansink"):

1. Hergebruiken
2. Infiltreren
3. Bufferen
4. Aansluiten op de straatgracht of regenwaterbuis in de straat

Regenwater hergebruiken

Waarom regenwater opvangen om te hergebruiken?

In de eerste plaats bespaar je zo enorm op jouw waterfactuur.  Het is ook gewoon zonde om gezuiverd en drinkbaar leidingwater te gaan gebruiken om planten water te geven, je auto te wassen of het toilet door te spoelen.  Daarnaast bevat regenwater nauwelijks kalk, wat dus veel zachter is voor planten maar ook voor (sanitaire) toestellen zoals het toilet of de wasmachine.  

Plaats een regenwaterton in de tuin of onder een afvoer, het is de goedkoopste en eenvoudigste manier.  Of plaats een grote regenwaterput en investeer in een regenwatersysteem dat het filter en aansluit op de leidingen in jouw woning.  

Is grondwater dan niet even goed?

Eigenlijk niet...  Door de droge zomers en het té snel afvoeren van regenwater via buizen of waterlopen, krijgt dit water niet voldoende tijd om snel terug in de grond te dringen.  Hierdoor droogt de ondergrond tijdens de zomermaanden stilaan uit en zakt de grondwatertafel soms diep weg, wat dan weer nefast is voor de landbouw, maar ook voor de plantjes in onze eigen tuin.  Het oppompen van grondwater is dan geen goed alternatief: dit laat je beter in de grond.

! Wist je trouwens dat het winnen van grondwater gemeld moet worden aan de Vlaamse Milieumaatschappij?  In bepaalde gevallen is zelfs een vergunning verplicht: lees er hier meer over.

Regenwater infiltreren

Het regenwater dat je niet gebruikt, wordt best zo snel mogelijk terug naar de ondergrond gebracht waar het de grondwatertafel kan aanvullen.  In Lokeren hebben we vooral een zandgrond die erg goed waterdoorlatend is.  De ideale plek dus om zoveel mogelijk wateroverschot in de grond te laten sijpelen.  Dit kan je doen door verhardingen van terrassen en opritten zoveel als mogelijk te laten afvloeien naar naastgelegen aarde- of graszone en de overloop van de regenwaterput aan te sluiten op een infiltratievoorziening.

Er bestaan veel soorten infiltratievoorzieningen, maar in Lokeren wordt de voorkeur gegeven aan een wadi of ondiepe buffervijver.  Reden is dat het grondwater in natte perioden ook wel eens erg hoog kan komen te staan en dat het dan geen zin heeft om ondergronds te proberen infiltreren.  Bij een nieuwbouwwoning of wanneer er moet afgekoppeld worden, zal in de omgevingsvergunning dus een wadi worden opgelegd. 

! Wist je dat je voor het plaatsen van een regenwaterput of infiltratievoorziening een premie bij de stad kan aanvragen: check de voorwaarden hier.

Regenwater bufferen

Wanneer infiltratie niet mogelijk zou zijn of de hoeveelheid water is te veel om snel in de ondergrond te dringen, dan is het belangrijk dat je het regenwater opvangt en tijdelijk buffert voor het zou worden afgevoerd. Dit kan vaak ook gelijktijdig in één geheel met de infiltratievoorziening. Belangrijk is dat je het openbare regenwatersysteem (grachten of riolen) ontlast op het moment dat het hard regent en dat water een langere tijd vasthoudt of buffert.  

Overschot regenwater afvoeren

De laatste optie is het afvoeren van (het overschot aan) regenwater naar de grachten, waterlopen of riolering.  Uiteraard is dit de laatste optie en moeten we er naar streven om zoveel mogelijk regenwater zinvol ter plaatste te houden en zo weinig mogelijk afvoeren naar de waterlopen.

Extra gedetailleerde info hierover vind je ook terug op de website van de Vlaamse Milieu Maatschappij "Waarheen met regenwater?" of op de website van Vlario